Onderhoud kapitaalgoederen

Het onderdeel civiele kunstwerken betreft vaste en beweegbare bruggen en tunnels. 

Beleidskader  

• Omgevingsvisie ‘Ons Zwolle van morgen 2030’.  
• Landelijke en / of Europese (machine)richtlijnen en diverse landelijke aanbevelingsdocumenten. 

Uitvoering  

We maken de onderhouds- en vervangingsplanning op basis onderhoudsfrequenties en aanlegjaren. Om de werkzaamheden concreet te maken voeren we een gedetailleerde inspectie uit volgens de CUR 117. Alle bruggen en tunnels inspecteren we. We kijken dan naar 'heel' en 'veilig'. De inspecties en schouwen voeren wij periodiek uit (jaarlijks schouwen, jaarlijks inspectie technische installaties, 3-jaarlijks inspectie civieltechnische onderdelen).  Dit geeft ons een goed beeld van de staat van onze de bruggen.

De technische installaties van de 14 beweegbare bruggen inspecteren we jaarlijks op functionaliteit, veiligheid- en storingsrisico. In 2019 hebben we ze ook geïnspecteerd op de machine- en arbeidsmiddelenrichtlijn. Dit leidt tot investeringen in de machines. We hebben procedureel de installatieverantwoordelijkheid nog niet geregeld. Het basis handboek is in concept gereed en wacht op implementatie.  
Grootschalige renovaties financieren we als vervangingsinvestering. Eventuele vernieuwing van onderdelen van het kunstwerk of het geheel vindt plaats vanuit specifieke kredieten (na raadsbesluit). 

Relevante ontwikkelingen  

Landelijk is er zorg over de constructieve veiligheid van bruggen. Dit komt door de ouder wordende stad en het zwaardere verkeer. In 2022 hebben we alle kunstwerken risicogestuurd onderzocht op draagvermogen (constructieve veiligheid). Hieruit blijkt dat de veiligheid van onze bruggen momenteel geen gevaar loopt. Wel zijn er aandachtspunten (bv Schoenkuiperbrug en bruggen bij Katerveersluis). We monitoren die en onderzoeken de te nemen maatregelen. We hebben goede documentatie over de algehele constructie en over het gebruik (verkeersklassen, intensiteiten e.d.).  

De Europese regelgeving (bv arbomiddelen- en de machinerichtlijn) leidt een hogere investeringen en meer onderhoud. Voor een tweetal bruggen (Kievitsbrug en Hanekampbrug) is aanpassing van de brug en de besturing en aandrijving (machines) nodig. De overige beweegbare bruggen voldoen al. Voldoen aan de richtlijn betekent het veilig kunnen bedienen en gebruiken van de bruggen. De Kerkbrug vraagt ook een investering. Deze hebben we ondergebracht bij de programma’s van het Stadshart en Noord Weezenland.  
Naast het uitvoeren van onderhoud en vervanging vragen ondersteunende systemen steeds meer aandacht. Dit gaat dan met name over de aansturing van de gemalen en bruggen (de procesautomatisering). Ze moeten het niet alleen blijven doen, maar ook de veiligheid vraagt steeds meer. Veilig aan de machines kunnen werken als bestendig zijn voor cyber aanvallen. Het veilig werken verbetert door wettelijke ARBO aanpassingen en het voldoen aan de machinerichtlijn. Het bestendig borgen van het veilig werken aan installaties is in het concept handboek installatieverantwoordelijkheid NEN3140 opgenomen. Deze is in 2023 opgesteld en nog niet geïmplementeerd. De systemen zijn wel aangepast voor cyber security.  

Financiën

In 2025 is voor kunstwerkenonderhoud circa € 3,4 miljoen (inclusief € 695.000 voor kapitaallasten) beschikbaar, exclusief nieuwe begrotingsaanvragen. Hiervoor wordt het dagelijks en groot onderhoud uitgevoerd. Binnen het huidige budget is zeer beperkte financiële ruimte voor esthetische verzorging van de kunstwerken (het aspect 'schoon'). De beschikbare middelen worden ingezet om gevaarlijke situaties te voorkomen en (aanstootgevende) graffiti te verwijderen. Voor 2025 is € 1,4 miljoen exclusief btw beschikbaar voor vervangingsinvesteringen voor kunstwerken (bruggen).

Risico’s

• Financiële consequenties a.g.v. voldoen aan arbomiddelen- en machinerichtlijn. 
• Het implementeren van de installatieverantwoordelijkheid stagneert. Hierdoor is geen eenduidigheid in het veilig werken aan de installaties.  
• Het uitvoeren van het onderhoud en de vervangingen is lastig vanwege de lange levertijden en de beperkte capaciteit. Dit is zowel intern als extern (marktpartijen).