Sociaal domein

Koers Sociaal Domein
De komende jaren werken we met de Koers Sociaal Domein verder aan de beweging die we met de Hervormingsagenda Sociaal Domein sinds 2020 hebben ingezet. Een beweging waarbij de inwoner en de leefwereld centraal staan. De leefwereld is voor inwoners ongedeeld en kent geen schotten of beleidsterreinen. Dat betekent in ons beleid en uitvoering: meer bouwen op en met de kracht van de samenleving, meer menselijke maat, meer vertrouwen, meer samenspraak met inwoners, meer oog voor de brede context van iemands leven, meer preventie en werken aan duurzame, samenhangende oplossingen. Die samenhangende en duurzame oplossingen vinden we in het herstellen van bestaanszekerheid, het vergroten van kansengelijkheid en het makkelijker maken van gezond leven. En als belangrijke voorwaarde: het versterken van de sociale basis.

De Koers heeft daarom ook betekenis voor hoe we onze rol als gemeente invullen, hoe we ons verhouden tot inwoners en partners, voor hoe we werken en hoe we georganiseerd zijn.

In beweging
In het Programma ‘Samen sterk in Zwolle’ is de beweging die we met de koers maken goed te herkennen: met een focus op sociale contacten, gezondheid en kansengelijkheid (1.1.1 t/m 1.1.3) dragen we bij aan een sterke sociale basis in de stad. Met de meerjarige Opgave sociale basis willen we een goede analyse maken van wat nu al en de komende jaren op de gemeente afkomt in relatie tot de huidige staat van de sociale basis. Op basis daarvan willen we onze inzet in de sociale basis voor de komende jaren goed afwegen, eventueel anders inrichten en eventuele nieuwe investeringen beter onderbouwen. Wanneer extra ondersteuning of zorg nodig is dan besteden we veel aandacht aan de vraagverheldering en zoeken samen met de inwoner naar wat echt nodig is om het weer zelf te kunnen, eventueel met hulp van de omgeving (1.2.1). Steeds vaker biedt het Sociaal Wijkteam zelf aanvullende zorg of ondersteuning en werkt daarin samen met partners (1.2.2). Aanvullend kan het wijkteam meer intensieve, specialistische ondersteuning inzetten of zelfs tijdelijk verblijf in een instelling (1.2.3 en 1.3.1). We streven ernaar die ondersteuning zo kort mogelijk te houden, maar zo lang als nodig is. En bij verblijf in een instelling werken we altijd toe naar een terugkeer naar thuis. Voor het organiseren van de meer complexe vormen van zorg of ondersteuning werken we intensief samen met regiogemeenten of benutten we landelijke zorgvoorzieningen.

De lessen die we de afgelopen jaren hebben geleerd in verschillende proeftuinen en pilots laten zien dat deze koers, deze beweging, werkt. Er is een hoge klanttevredenheid en met het anders werken weten we besparingen te realiseren. Onze nieuwe methode van het meten van cliëntervaringen geeft inzicht in de mate waarin de ondersteuning ook echt aansluit bij de vraag en leidt tot duurzame oplossingen.

Maatschappelijke ontwikkelingen
De beweging van de Koers Sociaal Domein maken we tegen de achtergrond van allerlei maatschappelijke ontwikkelingen die maar voor een klein deel beïnvloedbaar zijn. We zien demografische verschuivingen, groei van de stad en vergrijzing. We zien een toenemende onzekerheid en meerdeling in de samenleving ontstaan: er is onzekerheid over de welvaart, de ‘toestand in de wereld’, over klimaatverandering en over de komst van vluchtelingen. En we zien een grote veranderingen in de digitale wereld.
Hierop zijn vele antwoorden nodig en mogelijk. Daarvoor is het belangrijk in verbinding te zijn met de samenleving en te bouwen aan het wederzijdse vertrouwen van gemeente en inwoners van Zwolle. En dat is waar we met de investeringen van de gemeente aan willen bijdragen: een gezonde, vitale, welvarende en hechte samenleving!

Landelijke programma’s naar de regio vertaald
Voor goede ondersteuning en zorg aan kwetsbare bewoners is het belangrijk dat het zorgdomein en gemeentelijk sociaal domein goed samenwerken. Om de zorg beter organiseren en de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid verbeteren, zijn er landelijk afspraken gemaakt die we veelal in samenwerking met partners in de regio verder uitwerken.

Met het Regioplan Samen gezond IJssel Vecht werkt Zwolle samen met andere gemeenten en zorgpartijen aan de uitvoering van het Integraal Zorgakkoord (IZA). Veel nadruk ligt op ondersteuning en zorg aan kwetsbare inwoners in de wijk. Het gaat ook over het versterken van het sociale domein zodat inwoners zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen en meedoen in de samenleving.

Met een Plan van Aanpak voor het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) werken gemeenten en Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst, (GGD), zorgverzekeraars en het Rijk ook in 2025 en 2026 aan gezond en actief leven met een stevige sociale basis. Het Rijk geeft een financiële specifieke uitkering (SPUK) aan gemeenten om de doelen uit het akkoord te realiseren.

Rijk, gemeenten en vele partners in de jeugdhulp hebben in de Landelijke Hervormingsagenda Jeugd (2023) een pakket afspraken gemaakt om de jeugdzorg te verbeteren en minder kostbaar te maken.

De eerdere plannen om beschermd wonen in 2024 bij de gemeente onder te brengen (doordecentralisatie) zijn opnieuw uitgesteld. Toch is in de regio IJssel-Vecht gekozen om door te gaan met de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis. Deze beweging zorgt voor een betere aansluiting op de lokale ondersteuning. Daar, bij het wijkteam, vindt nu ook de toegang tot Beschermd Wonen plaats. Financieel blijft de centrumgemeente ook in 2025 nog verantwoordelijk voor mensen die beschermd wonen in de regio. In het verlengde van deze beweging bij Beschermd Wonen gaan we in 2025 ook werken aan een beweging bij de maatschappelijke opvang naar een meer lokale aanpak voor het voorkomen van dak- en thuisloosheid.

Landelijk is een Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming ontwikkeld. Het doel hiervan is om tijdig passende hulp te bieden aan huishoudens (0-100) met problemen die leiden tot (acute of structureel) onveilig situaties. Binnen de regio IJsselland is hier een regionale aanpak op ontwikkeld en wordt uitgevoerd.
De behandeling in de Kamer van aantal nieuwe wetten, bijvoorbeeld de Wet Wams (Wet aanpak meervoudige problematiek), is uitgesteld vanwege de val van het vorige kabinet. Het is nog onduidelijk of en hoe dit een vervolg krijgt.

Relatie met andere programma’s
Programma 1 heeft een sterke link met Programma 2 Werken aan bestaanszekerheid. Het ervaren van bestaanszekerheid, voorkomt stress en draagt bij aan een goede gezondheid. Bestaanszekerheid kan veel andere problemen voorkomen of oplossen waar anders zorg en ondersteuning voor nodig zijn. Andersom kan het werken aan gezondheid of gelijke kansen bijdragen aan bestaanszekerheid.
Ook is er samenhang met het programma 6 Toekomstgerichte stad. Dit programma zet in op beschikbaarheid van woningen voor verschillende doelgroepen, waaronder inwoners met behoefte aan zorg of ondersteuning.
Tot slot is er een sterke verbinding met Programma 7 Vitale wijken. Dat programma zorgt dat wijken goed toegankelijk zijn, met passende woningen en goede voorzieningen waardoor mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven. Ook dragen vitale wijken bij aan elkaar ontmoeten, gezond en veilig leven en meer bewegen. In 2025 zetten we daarom ook breed in de organisatie in op het versterken van wijk- en gebiedsgericht werken.

Doel 1.1.1 Sociale contacten, daginvulling

Doel 1.1.2 Vitaal en gezond

Doel 1.1.3 Gelijke kansen

Doel 1.2.1 Vraagverheldering en verwijzing passende ondersteuning

Doel 1.2.2 Kortdurende en/of laagintensieve ondersteuning

Doel 1.2.3 Langdurige en/of intensieve ondersteuning

Doel 1.3.1 Tijdelijk verblijf in een instelling

Doel 1.1.1 Sociale contacten daginvulling

Doel 1.1.2 Vitaal en gezond

Doel 1.1.3 Gelijke kansen

Doel 1.2.1 Vraagverheldering en verwijzing passende ondersteuning