Algemeen

1.   Behouden sociaal cultureel werk (doel 1.1.1)
Een van de bewegingen in de Koers Sociaal Domein is het meer investeren in samenleving en welzijn, in preventie en lichte hulp, waardoor de investering in specialistische hulp en zorg in een instelling zal afnemen. Een sterke sociale basis is het middel om deze beweging te maken. We stellen voor om voor 2025 en 2026 €100.000 per jaar beschikbaar te stellen voor de inzet van wijkgericht welzijnswerk (opbouwwerk en jeugdwerk) in Noord (Aa-landen). De komende jaren gaan we aan de slag met de opgave sociale basis. Met de meerjarige Opgave sociale basis willen we een goede analyse maken van wat nu al en de komende jaren op de gemeente afkomt in relatie tot de huidige staat van de sociale basis. Op basis daarvan willen we onze inzet in de sociale basis voor de komende jaren goed afwegen, eventueel anders inrichten en eventuele nieuwe investeringen beter onderbouwen.

2.   Compensatie loonontwikkelingen welzijnspartners tot en met 2024 (doelen 1.1.1, 1.1.2, 1.1.3)
Wij onderkennen de risico’s die gepaard gaan met extra loon- en kostenstijgingen bij organisaties die taken uitvoeren in de sociale basis. Wij hebben besloten, rekening houdend met de beschikbare middelen van de gemeente Zwolle, om in 2025 € 350.000 te reserveren voor de doorontwikkeling en versterking van de samenwerking en opdrachtverstrekking aan partners. Zoals hierboven genoemd bij het bestedingsvoorstel Sociaal cultureel werk gaan we aan de slag met de Opgave Sociale Basis, waarin de samenwerking met onze partners een onderdeel zal zijn.

3.   Koers Sociaal Domein 2025 – 2028
De komende jaren werken we met de Koers Sociaal Domein 2024-2030 verder aan een beweging, waarbij de leefwereld van inwoners centraal staat. We werken ook aan meer bestaanszekerheid, kansengelijkheid en gezondheid. Een belangrijke voorwaarde daarvoor is het versterken van de sociale basis. We proberen de samenleving maximaal te ondersteunen en willen zo veel mogelijk voorkomen dat problemen ontstaan of hoog oplopen. We maken een ‘beweging naar de voorkant’.

Deze beweging vraagt allerlei vernieuwing en investering: we onderzoeken welke nieuwe of andere activiteiten in de sociale basis goed aansluiten bij de veranderende vraag van inwoners in de wijken van Zwolle. We ontwikkelen nieuwe manieren om inwoners te ondersteunen, ook door het gebruik van nieuwe digitale middelen bij zorg en welzijn. Voor de gemeentelijke organisatie en van de partners in de stad vraagt dit een andere manier van werken, waarbij we veel beter aansluiten bij de leefwereld van inwoners. Daarvoor is ook opleiding nodig en een voortdurend proces van leren en ontwikkelen. Het vraagt ook om veranderingen in de manier waarop we onderling samenwerken, beleid maken en de manier waarop we georganiseerd zijn.

De bij de PPN beschikbaar gestelde middelen voor Koers Sociaal Domein zetten we in voor: digitalisering (structureel), digitalisering (incidenteel), leren/ontwikkelen, pilots/innovaties, onderzoek sociale basis, sturing/monitoring, verandermanager.

Daarnaast zetten we een deel van de PPN-middelen in voor de doorontwikkeling van het Sociaal Wijkteam (SWT). Zie bestedingsvoorstel 4 doorontwikkeling SWT (bij structurele bestedingsvoorstellen).

4.   Verhogen subsidie jeugd sportfonds (doel 1.1.3)
Via het Jeugdfonds Sport Zwolle kunnen kinderen en jongeren sporten uit huishoudens met een laag inkomen.
Vanaf 2023 zijn de inkomensgrenzen voor het sporten via Jeugdfonds sport, verhoogd naar 130% van het sociaal minimum en is de leeftijdsgrens verruimd tot en met 23 jaar. Ook is extra ingezet op het bereiken van kinderen. Dit heeft succes gehad, het bereikte aantal kinderen en jongeren groeit. In het jaar 2022 sportten 571 kinderen via Jeugdfonds Sport en in 2023 781 kinderen. Deze trend zet door in 2024 en verder. Gevraagd wordt het subsidiebedrag voor Jeugdfonds Sport te verhogen zodat er geen nee verkocht wordt aan kinderen. Het voorstel is dat we de subsidie incidenteel voor 2025  met €109.774,- verhogen. Hierdoor kunnen 1.000 kinderen en jongeren uit huishoudens met een laag inkomen in Zwolle sporten via het Jeugdsportfonds. Het voorstel is om bij het voorjaarsmoment 2025 af te wegen, mede op basis van het raadsdebat over de vereenvoudiging van de lokale inkomensregelingen, in hoeverre het budget voor jeugdsportfonds structureel wordt verhoogd.

Door sportieve activiteiten nog beter toegankelijk te maken voor alle kinderen en jongeren, draagt dit bij aan het vergroten van hun kansen op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling. Dit heeft niet alleen positieve gevolgen op individueel niveau, maar draagt ook bij aan een gezondere, veerkrachtigere en inclusievere samenleving als geheel. Waar alle kinderen gelijke kansen hebben. Kinderen en jongeren die actief deelnemen aan sportactiviteiten hebben namelijk vaak minder behoefte aan andere vormen van ondersteuning Er is een ‘stille pandemie’ gaande in Nederland: het gebrek aan beweging. Het aantal slachtoffers? 5.800 mensen - NRC

5.   Doorontwikkeling SWT (doelen 1.2.1, 1.2.3)
In 2015 is het Sociaal Wijkteam (SWT) in Zwolle gestart. Het SWT ondersteunt inwoners met een hulpvraag door zelf hulp te bieden of door te inwoners te verwijzen naar passende hulp. Inmiddels maakt het SWT steeds meer de ‘beweging naar voren’, waarbij minder specialistische zorg wordt ingezet en het SWT zelf meer ondersteuning biedt.  Doel hiervan is dat dit leidt tot kwalitatief goede ondersteuning die zoveel mogelijk geboden wordt in de eigen omgeving van inwoners. En daarnaast tot een noodzakelijke financiële besparing. De manier waarop het SWT dit doet, is beschreven in een (aangescherpte) opdracht aan het SWT. De afgelopen periode is hiermee in twee wijken bij jeugdvragen ervaring opgedaan. In deze nieuwe (systemische) werkwijze is meer dan voorheen ruimte voor vraagverheldering, eigen inzet van het SWT en om met elkaar en met onze partners te leren. Dit vraagt extra capaciteit van het SWT (medewerkers, reflexieve monitor en teammanagement), maar leidt daarnaast ook tot lagere uitgaven in zorgkosten. Op basis van de succesvolle resultaten is besloten deze werkwijze verder te implementeren. Daarnaast willen we dit verbreden naar de andere domeinen (Wmo en Participatie). De investering in deze nieuwe werkwijze verdient zichzelf ruim terug.

Naast deze inhoudelijke beweging, maakt het Sociaal Wijkteam een professionaliseringsslag. We willen dat de ondersteuning die geboden wordt niet alleen goed is, maar ook effectief en uniform. Dat houdt onder andere in dat we werken aan een transparante en navolgbare werkwijze, meer gelijkheid over de wijkteams en een betere sturing op de beweging die van het SWT gevraagd wordt. Er wordt geïnvesteerd in een kwaliteitssysteem en expliciete taken op het gebied van kwaliteit voor medewerkers en management. Processen en procedures zijn beschreven, worden onderhouden en naleving ervan is geborgd. Dit vraagt extra tijd van de organisatie in de vorm van een kwaliteitscoördinator, kwaliteitsmedewerkers en een organisatieadviseur.
We stellen voor middelen beschikbaar te stellen voor de volgende onderdelen:

• Samenspel in de Wijk; in 2025 met € 916.000, waarvan € 200.000 wordt gedekt uit de PPN-middelen Koers Sociaal Domein en € 716.000 uit een verhoging van de besparingsdoelstelling op Jeugdhulp; voor 2026 en verder € 1.222.000 en dit volledig te dekken uit een verhoging van de besparingsdoelstelling op Jeugdhulp
• Teammanagers; uitbreiden met 1 formatie voor de periode 2025 tot en met 2027; tot een bedrag van € 70.000 is hiervoor dekking in de bestaande begroting aanwezig.
• Kwaliteitsmedewerkers; voor de periode 2025 tot en met 2027 stellen wij 4 formatie beschikbaar voor een bedrag van € 527.000. In het jaar 2025 is hiervoor al voor 3 formatie (€ 395.000) budget beschikbaar. Voor 2028 en verder gaat het om een bedrag van structureel € 223.000.

6.   Opgave Jeugd (doel 1.2.2)
Programmamanagement, programmaondersteuning, leren en ontwikkelen € 200.000 incidenteel 2025
Zwolle heeft Opgavegericht werken als methode geïntroduceerd voor complexe maatschappelijke vraagstukken. Jeugd is benoemd als één van de Opgaven. De Opgave Jeugd is niet nieuw, is tijdelijk van aard en valt onder de Koers Sociaal Domein.
Het thema Jeugd was al onder de aandacht door onverwachte grote tekorten op Jeugdhulp, verwachte bezuinigingen en een verjonging en verharding van criminaliteit. In de Routekaart Jeugd 2023 is een overzicht gemaakt van alle interventies rond Jeugd. De Opgave Jeugd brengt de interventies vanuit drie losse ontwikkellijnen rond Jeugd, Veiligheid en Onderwijs in samenhang en zorgt voor een verdere ontwikkeling vanuit een integraal blikveld. De interventies worden in samenhang en met samenwerkingspartners verder ontwikkeld, verbreed en geborgd. Om dit proces goed te laten verlopen is er in 2025 programmamanagement en programmaondersteuning nodig. Een deel van het budget is nodig voor het continue leren en ontwikkelen gedurende de opgaveperiode.

7.   Arbeidsparticipatie (doelen 2.1.1, 2.1.2, 2.1.3)
We verbeteren de samenwerking binnen het netwerk (keten) van arbeidsparticipatie, daardoor kunnen we onze inwoners beter en duurzaam naar werk begeleiden en kunnen we kwetsbare werknemers beter ondersteunen. Zo krijgen we onze inwoners en hun talenten beter in beeld en bieden we hun de best mogelijke ondersteuning bij de overgang van uitkering naar betaald werk. Daarnaast is voor alle schakels in de keten duidelijk wat hun rol en opdracht is, zodat ook zij hun kwaliteiten en talenten beter kunnen inzetten en tonen waardoor de overgang naar betaald werk voor uitkeringsgerechtigden soepeler verloopt.
Daarbij zien we ook een belangrijke rol weggelegd voor werkgevers in Zwolle. De komende jaren blijft de arbeidsmarkt krap en zien we volop kansen op een inclusievere arbeidsmarkt. Om dat doel te realiseren en om ook Zwollenaren die extra ondersteuning op de werkplek nodig hebben naar een betaalde baan te begeleiden, hebben we de werkgevers in Zwolle hard nodig. Daarom willen we nog hechter met hen samenwerken en ondersteunen om zoveel mogelijk Zwollenaren aan het werk te krijgen en te houden.
Daarom investeren we komende periode in nieuw instrumentarium, digitalisering, een betere samenwerking met de regio en met werkgevers, de organisatie, communicatie en het beter in beeld krijgen en houden van inwoners. De middelen zijn bedoeld voor het versterken van de keten arbeidsparticipatie. In 2025 wordt € 182.000 ingezet voor dekking van de uitvoering van de inkomensondersteuning. Zie bestedingsvoorstel 8 Inkomensondersteuning bij de incidentele aanvragen.

8.   Formatie inkomensondersteuning (doelen 2.1.2)
 In mei 2024 is de visie op arbeidsparticipatie opgesteld en door de raad vastgesteld. Deze visie en bijbehorende uitvoeringsagenda moeten gaan leiden tot betere en duurzamere begeleiding naar werk en meeruitstroom van inwoners uit de bijstand naar werk. De effecten hiervan zijn er primair voor inwoners, die weer meedoen en meer bestaanszekerheid kunnen ervaren. Daarnaast verwachten we op termijn effecten op het bijstandsvolume en indirect ook op aanvragen voor inkomensregelingen.
Wij zien de invloed van een aantal factoren: toename instroom door inwoners met grotere afstand tot de arbeidsmarkt, taakstelling WI21 en meer complexe aanvragen (ex-Wajong, WSW en statushouders/WI21), waardoor sprake is van een toename van instroom in de bijstand, gepaard gaand met een afname van de uitstroom. Dit is overigens een landelijke trend.
Dit heeft de afgelopen tijd gezorgd voor een sterk toegenomen druk op de afdeling Inkomensondersteuning. De tijdige afhandeling van aanvragen binnen de wettelijke termijnen staat dan ook onder druk.  In de Berap 2024-01 zijn hiervoor incidenteel middelen toegekend; dit vanuit de veronderstelling dat de groei van het bijstandsvolume zou stabiliseren. Dat is echter niet het geval. De verwachting is dat het volume verder groeit van ca.3.600 (2023) naar 3.900 in 2024. Ook bij de Kindregeling zien wij een aanzienlijke stijging van het aantal aanvragen.

Gezien vorenstaande wordt de formatie van de afdeling Inkomensondersteuning in 2025, op basis van een formatiecalculatie, met circa 10 uitgebreid. In de loop van 2025, zal een herziene, structurele, formatiecalculatie volgen waarin rekening wordt gehouden met effecten van onder meer het door te ontwikkelen beleid op arbeidsparticipatie. In totaal gaat het voor 2025 om een bedrag van € 1.196.000. Hiervan wordt € 182.000 gedekt uit de PPN- middelen arbeidsparticipatie en nog eens € 182.00 uit het al beschikbare budget bestaanszekerheid.