Fysiek domein

We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is

In het coalitieakkoord is de ambitie opgenomen om in 2040 klimaatneutraal te zijn.  

Eerder heeft de raad middels het Ambitiedocument ‘Zwolle geeft je Energie’ en het ‘Plan van Aanpak Energietransitie 2018- 2022 nevenambities geformuleerd. Namelijk dat in 2025:
1. de CO 2-uitstoot 25% lager is dan in 1990 (en maximaal 375 kton bedraagt);
2. minimaal 25% energiebesparing is gerealiseerd, wat een verlaging van het energieverbruik van 1600TJ per jaar betekent;  
3. 25% van de totale energievraag duurzaam opgewekt wordt (dat betekent vanaf dat moment per jaar 1200 TJ schone opwek).

Binnen de financiële kaders van de perspectiefnota werken we het Ambitiepakket energietransitie 2025-2030 verder programmatisch uit.

De belangrijkste bestuurlijke resultaten zullen naar verwachting zijn:

• Warmteprogramma Aardgasvrij Zwolle 2025-2030
• Inrichting warmtebedrijf Zwolle
• Warmteplan Berkum
• Warmteplan Holtenbroek
• Warmteplan Aa-landen
• Energievisie
• Vergunning Tolhuislanden  

Ambitiedocument Zwolle geeft je energie (2017)

Plan van aanpak Zwolle geeft je energie 2018 - 2022

Transitievisie Warmte (2020)

Aangescherpte Strategie Programma Energie (2020)

Ambitiepakket energietransitie 2025-2030

We gaan het ambitiepakket energietransitie 2025-2030 uitvoeren. Hieronder bij 'lopende activiteiten' zijn de verschillende activiteiten opgenomen.

Warmteprogramma

• We leveren het Warmteprogramma Aardgasvrij Zwolle inclusief uitvoeringsprogramma 2025-2030 in 2025 op.
• Het Warmteprogramma is opgebouwd in een strategische, een tactische (beleid) en een uitvoeringslaag.  De tactische bouwstenen van het warmteprogramma bestaan uit: duurzame bronnen (bronnenstrategie), het kader warmteplannen, het ontwikkelkader warmtebedrijf, aanpak infrastructuur en netcongestie, samenwerking met de stad, aanpak isolatie en besparing.
• In de uitvoering staan in 2025 de 5 warme wijken centraal namelijk; Holtenbroek, Aa-landen, Berkum, Dieze (Hogekamp), Assendorp (Sallandse weide)

Berkum

• We stellen samen met het bewonersinitiatief Berkum Energie Neutraal en andere stakeholders, het warmteplan voor Berkum, Brinkhoek en Veldhoek op. Het concept Warmteplan wordt in 2025 aan de wijk gepresenteerd om reacties van inwoners en ondernemers op te halen. Na instemming zal hierover besluitvorming door het college plaats vinden.
• We gaan meer activiteiten organiseren in straten met inwoners die extra stimulering en ondersteuning nodig hebben om hun woning aardgasvrij ready te maken.
• We werken er naartoe dat eind 2028 alle woningen in Berkum, Brinkhoek en Veldhoek aardgasvrij ready zijn gemaakt met behulp van de subsidie voor Proeftuinen aardgasvrije wijken (PAW).

Holtenbroek Aa landen

• We gaan door met het opstellen en uitvoeren van de warmteplannen in de wijken Holtenbroek en Aa-landen.
• We gaan aan de slag gaan met de benodigde vergunningen ten behoeve van. het eerste warmte-eiland (Holtenbroek).
• We richten het warmtebedrijf in, waarbij de taakverdeling tussen gemeente en het warmtebedrijf inzichtelijk wordt gemaakt.
• We blijven inzetten op een actuele bronnenstrategie voor Zwolle-Noord om afhankelijkheid van geothermie en deelname corporaties te verlagen.
• We zetten in op het vergroten van het aantal aansluitingen op het warmtenet door VvE's, particuliere verhuurders en ondernemers gericht te gaan betrekken en benaderen.

Dieze (Hogenkamp)

• We ondersteunen het Wijbedrijf in het proces van wijkverbetering in de Hogenkamp (Diezerpoort).
• We helpen met het vinden van rijks- en Europese financiering voor dit initiatief.
• We brengen de aanpak in dit project in als onderdeel van het programma Wijkgericht werken, zodat de lessen uit dit experiment gebruikt kunnen worden voor een reguliere werkwijze voor bewonersinitiatieven.

Assendorp (Sallandse weide)

• We ondersteunen Stichting 50 Tinten groen Assendorp in de Ontwikkelfase van het project Groene renovatie Sallandsweide. In deze fase gaat het om het ontwerp en de organisatie van een buurtwarmtenet.
• We leveren expertise voor het project Groene renovatie Sallandsweide op het gebied van klimaatadaptatie, groen en mobiliteit zodat koppelkansen worden benut.
• We brengen de aanpak in dit project in als onderdeel van het programma Wijkgericht werken, zodat de lessen uit dit experiment gebruikt kunnen worden voor een reguliere werkwijze bij bewonersinitiatieven.
• We leggen de relatie met andere opgaven in Assendorp (beheer, vervanging, mobiliteit, klimaatadaptatie) om tot een integrale programmering van deze opgaven in de buurt te komen en budgetten slim te koppelen.

Duurzaam wonen  

• Minder energieverbruik betekent een lagere CO2-uitstoot en zorgt ervoor dat er minder duurzame alternatieven voor aardgas nodig zijn. In 2025 geven we uitvoering aan de Zwolse Isolatie & besparingsaanpak. Deze aanpak wordt aan de Raad voorgelegd als onderdeel van de besluitvorming in het kader van het Warmteprogramma
• We helpen inwoners bij energiebesparing door stimuleren van en informeren over isolatiemaatregelen en bewust gedrag. De focus ligt op prioritaire gebieden en kwetsbare doelgroepen, zoals inwoners die maatregelen niet kunnen betalen en inwoners met de lastigste isolatieopgave, zoals VvE's en oudere woningen.
• We stimuleren de groei van lokale initiatieven die bijdragen aan het verminderen van energieverbruik en versterken de samenwerking tussen de gemeente en deze initiatieven.
• We gaan door met onze aanpak in Warm Thuis.

Aanpak duurzame werklocaties  

• We blijven bedrijven en instellingen ondersteunen met het Energieloket voor bedrijven en instellingen.
• We ondersteunen maatschappelijke organisatie, met een accent op de  door vrijwilligers bestuurde organisaties, in de te nemen stappen op weg naar verduurzaming van hun panden.   
• We ondersteunen bedrijven gevestigd op de verschillende bedrijventerreinen met subsidie voor meerjaren verduurzamingsplannen (MJVP's). Deze MJVP's gaan ook ingezet worden voor bedrijventerrein Voorst en OVB (Oosterenk, De Vrolijkheid en Berkum).
• We werken samen met de Omgevingsdienst om toezicht en handhaving uit te voeren op bedrijven die moeten voldoen aan de energiebesparingsplicht en kantoren die verplicht label C moeten hebben.
• We werken een technische analyse uit van de Smart Energy Hub Voorst en op basis daarvan bepalen van het vervolg samen met de ondernemers op het bedrijventerrein.
• We ronden de huidige samenwerking van de Smart Energy Hub Hessenpoort eind 2024 af. Bepaald wordt of en hoe in 2025 er een vervolg wordt gegeven aan deze ontwikkeling. Deze SEH kan worden gebruikt als blauwdruk voor de ontwikkeling van de SEH’s op andere bedrijventerreinen.

Energievoorzieningen en infrastructuur

• Op de langere termijn is Zwolle gebaat bij een goede energie infrastructuur, zodat Zwolle op termijn beschikt over meerdere soorten van energie (lokaal opgewekt en geïmporteerd) en bijbehorende infrastructuur en opslag, tot in de haarvaten van de stad.

Visie energie-infrastructuur

• We stellen in 2025 een lange termijnvisie op voor het Zwolse energiesysteem. Inzicht in de ontwikkeling van vraag en aanbod van verschillende vormen van energie biedt de basis om samen met partners het energiesysteem daar waar nodig aan te passen of ervoor te zorgen dat de ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving aansluiten op het beschikbare energiesysteem. Onderdelen die in de visie ook worden uitgewerkt zijn opwekken van elektriciteit en duurzaam gas zoals groengas en waterstof, behoefte aan laadinfrastructuur en opslag van energie.  

Grootschalige energievoorziening (bron)

• Haerst; in het najaar van 2024 geven we richting aan onze gemeentelijke rol in de ontwikkeling van het windgebied Haerst. De provincie is bevoegd gezag. Conform de gemaakte programmeringsafspraken worden op 31 augustus 2024 de initiatieven aangeleverd bij de provincie.
• We maken de afspraken tussen gemeente en de gebiedscoöperatie Tolhuislanden definitief.
• Tolhuislanden; we maken alle benodigde vergunningen en afspraken over de realisatie van het energieproject definitief. Dit maakt het voor de coöperatie Tolhuislanden mogelijk om SDE subsidie aan te vragen en financiering te regelen.
• Biogas; We starten met het ontwikkelproces om een groengas fabriek mogelijk te maken op Hessenpoort. Het ontwikkelproces heeft tot doel om de fabriek planologisch mogelijk te maken, de grond daarvoor beschikbaar te stellen en helder te hebben welke eisen/ wensen we hebben ten aanzien van de productie en afname van het groengas.

Van lokaal eigendom naar lokaal eigenaarschap

• We bevorderen het lokaal eigenaarschap van inwoners met als eerste stap de aanscherping voor het onderdeel eigendom van grootschalige opwek. In 2025 maken we een ontwikkelagenda die perspectief biedt op het vergroten van lokaal eigenaarschap binnen de energie transitie. Op basis van deze agenda worden onderdelen uitgewerkt, afhankelijk van beschikbare financiering.

Aanpak Netcongestie
Om de effecten van netcongestie zoveel mogelijk te beperken werken we langs 3 sporen:

1. Verzwaren: we werken intensief samen met Enexis en Tennet aan het verzwaren van het elektriciteitsnetwerk op zowel laagspannings, middenspannings als hoogspanningsnetvlak; Met Enexis is hiertoe een intentieovereenkomst gesloten. De uitvoering van de eerste pilotwijk is gepland in week 38, waarna de overige 77 buurten in een tijdsbestek van ca 15 jaar zullen volgen. De plaatsing van de trafo’s wordt gebaseerd op het nog vast te stellen ruimtelijk inpassingsplan.
2. Verdelen: Netwerkbeheerders verdelen de stroom conform nieuwe richtlijnen van de Autoriteit Consument en Markt. In overleg met de netwerkbeheerders bepalen we de volgorde van de buurtaanpak netcongestie waarmee het aanwezige laagspanningsnetwerk in de 77 Zwolse buurten fasegewijs wordt verzwaard. We beïnvloeden de besluiten over het prioriteren van de aanvragen om aangesloten te kunnen worden op het elektriciteitsnet en de investeringen van de netwerkbeheerders Enexis en Tennet.
3. Verslimmen: We zetten in op het slimmer gebruik maken van bestaande capaciteit op het elektriciteitsnetwerk. We stellen een plan van aanpak op om een slimmer energienetwerk te krijgen. Het slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnetwerk zorgt ervoor dat inwoners, bedrijven en instellingen met elkaar moeten gaan samenwerken om de beschikbare capaciteit van het netwerk met elkaar te verdelen. We willen op verschillende manieren werken om de energie infrastructuur efficiënter te gebruiken. Deze zijn:

• Ontwikkeling smart energy hubs (SEH) bedrijventerreinen (aanpak duurzame werklocaties); De daadwerkelijke uitvoering is onderdeel van de aanpak energietransitie werklocaties;
• Batterijen en energieopslag (Integraal onderdeel van netcongestie 2.0;
• Balanswijken; woonwijken waar slim gebruik wordt gemaakt van de energie infrastructuur;
• Mobiliteitshubs; die slim gebruikt kunnen worden om het elektriciteitsnetwerk optimaal te gebruiken;
• Oplossingen achter de meter, optimaliseren processen bij bedrijven en instellingen.
• (Publiek)laden; slimme laadpalen kunnen worden ingezet om netcongestie in te perken.

Voor het onderscheid tussen lopende en nieuwe activiteiten verwijzen we naar het ambitiepakket en de besluitvorming in het kader van de Perspectiefnota. Daarnaast werken we toe naar een vernieuwde Energiemonitor, welke de Raad actuele informatie geeft over de voortgang ten opzichte van gestelde doelen.  

Niet van toepassing

Doel 6.4.1 Energie

Programmabudget energie

Lokale Aanpak Isolatie

Energiearmoede BCF

Energiearmoede 100% BTW

Warmtestrategie Zwolle

Warmtetransitie Hbr./Aalanden

WUP’s Hbr./Aalanden

PAW Berkum

Buurtenergieplan + Assendorp

Wijkuitvoeringsplan Dieze

Grootsch. Energie Infra

SMP natuurvr isoleren

Congestie energienetwerk